Od 1 stycznia 2024 r. każdy latający dron powinien posiadać nadaną klasę. Bezzałogowe statki powietrzne (w skrócie BSP) bez klasy będą mogły być wykorzystywane tylko w określonych warunkach, o których wspomina art. 20 Rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. dotyczącego przepisów i procedur związanych z eksploatacją bezzałogowych statków powietrznych.
Aktualizacja 1.01.2024
Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji Europejskiej wszystkie drony muszą posiadać przypisaną klasę – od C0 do C6. Z nimi wiąże się również rodzaj ryzyka, jakie może stanowić wykorzystanie danego urządzenia i rozróżnienie na trzy kategorie lotów:
- kategorię otwartą – posiadającą podkategorie dla dronów z klas C0-C4
- kategorię szczególną – z podkategoriami STS-01 dla dronów z klasą C5 oraz STS-02 dla C6
- kategorię certyfikowaną – zarezerwowaną dla lotów wysokiego ryzyka.
Aktualnie wyszczególniono siedem klas dronów. Każda z nich opisuje określone parametry techniczne oraz wymagane wyposażenie urządzenia. Szczegółowa klasyfikacja została przedstawiona w tabeli poniżej.
Klasa | Kategoria | Wymagania |
C0 | Otwarta | – masa całkowita nieprzekraczająca 250 g – maksymalna prędkość pozioma 19 m/s – fabryczne ograniczenie wysokości lotu do 120 m nad punktem startu – konstrukcja umożliwiająca zminimalizowanie obrażeń ciała w przypadku uderzenia w osoby trzecie – napęd elektryczny (wyłącznie) – w przypadku posiadania trybu podążania za stacją bazową, BSP nie odlatuje dalej niż 50 m od niej |
C1 | Otwarta | – masa całkowita nieprzekraczająca 900 g – maksymalna prędkość pozioma 19 m/s – przy maksymalnej prędkości i obciążeniu energia uderzenia nie przekracza 90 dżuli – w przypadku posiadania trybu podążania za stacją bazową, BSP nie odlatuje dalej niż 50 m od niej – system drona pozwala na kontrolowanie pułapu lotu i uniemożliwia przekroczenie 120 m nad miejscem startu lub nad terenem – konstrukcja umożliwiająca zminimalizowanie obrażeń ciała w przypadku uderzenia w osoby trzecie – posiada tryb FAILSAFE – napęd elektryczny (wyłącznie) – unikalny numer seryjny – system pozwalający na jednoznaczną, zdalną identyfikację w otwartym protokole transmisji – system informujący o poziomie baterii i ostrzega o jej niskim stanie – posiada zielony stroboskop do lotów nocnych |
C2 | Otwarta | – masa całkowita nieprzekraczająca 4 kg – tryb niskiej prędkości względem ziemi pozwalający na jej ograniczenie do 2 m/s – system drona pozwala na kontrolowanie pułapu lotu i uniemożliwia przekroczenie 120 m nad miejscem startu lub nad terenem – konstrukcja umożliwiająca zminimalizowanie obrażeń ciała w przypadku uderzenia w osoby trzecie – posiada tryb FAILSAFE – napęd elektryczny (wyłącznie) – unikalny numer seryjny – system pozwalający na jednoznaczną, zdalną identyfikację w otwartym protokole transmisji – wbudowany system świadomości przestrzennej – system informujący o poziomie baterii i ostrzega o jej niskim stanie – posiada oświetlenie, które umożliwia jego kontrolę oraz zielony stroboskop do lotów nocnych |
C3 | Otwarta | – masa całkowita nieprzekraczająca 25 kg i maksymalny wymiar nie większy niż 3 m – system drona pozwala na kontrolowanie pułapu lotu i uniemożliwia przekroczenie 120 m nad miejscem startu lub nad terenem – konstrukcja umożliwiająca zminimalizowanie obrażeń ciała w przypadku uderzenia w osoby trzecie – posiada tryb FAILSAFE – na urządzeniu znajduje się informacja o emitowanym hałasie – napęd elektryczny (wyłącznie) – unikalny numer seryjny – system pozwalający na jednoznaczną, zdalną identyfikację w otwartym protokole transmisji – wbudowany system świadomości przestrzennej – system informujący o poziomie baterii i ostrzega o jej niskim stanie – posiada oświetlenie, które umożliwia jego kontrolę oraz zielony stroboskop do lotów nocnych |
C4 | Otwarta | – masa całkowita nieprzekraczająca 25 kg – nie posiadaj systemu umożliwiającego lot automatyczny (za wyjątkiem trybu awaryjnego) |
C5 | Szczególna | – warunki opisane w klasie C3 (za wyjątkiem konieczności posiadania systemu świadomości przestrzennej) oraz dodatkowo: – tryb awaryjny “land” – tryb niskiej prędkości względem ziemi pozwalający na jej ograniczenie do 5 m/s – telemetria informująca o wysokości AGL lub punkcie startu |
C6 | Szczególna | – warunki opisane w klasie C3 oraz dodatkowo: – maksymalna prędkość względem ziemi nie wyższa niż 50 m/s – system GeoFence – tryb awaryjny “land” – system pozwalający na programowanie toru lotu – system informujący o jakości łącza radiowego oraz ostrzegający o możliwości jego przerwania – telemetria informująca o aktualnym położeniu BSP w przestrzeni, jego prędkości i wysokości AGL lub punkcie startu |
Klasy dronów w tym klasy dronów DJI
Klasa | Producent | Model | Nazwa | Tryb niskiej prędkości | Poziom hałasu (db) |
C0 | DJI | MT2SD, MT2SDCE | DJI Mini 2 SE | n/a | n/a |
C0 | DJI | MT3PDCE, MT3PD, MT3M3VDB | DJI Mini 3, Mini 3 Pro | n/a | n/a |
C0 | DJI | MT4MFVD | Mini 4 Pro Fly More Combo | n/a | n/a |
C1 | DJI | EB3WBC | DJI AIR 3 | n/a | 81 |
C1 | DJI | LZAA, L2PA, L2C | DJI MAVIC 3 V2.0, Cine V2.0, Classic | n/a | 83 |
C2 C6 | AgEagle | SENSEFLY EBEE X, GEO, AG, TAC PUBLIC SAFETY | SENSEFLY eBee | nie | n/a |
C2 | DJI | M30 RTK EU, M3OT RTK EU | M30 EU, M3OT EU | tak | 90 |
C2 | DJI | MBE-EU, M3T-EU, M3M-EU | DJI MAVIC 3E EU, 3T EU, 3M EU | tak | 82 |
C3 | DJI | M350 RTK | Matrice 350 RTK | n/a | 97 |
C3 | Quantum-Systems | R10 | Trinity F90+ | n/a | n/a |
C3 | Wingtra | Wingtraone Gen II | WingtraOne | n/a | n/a |
C6 | Delair | UX11-AG-C6, IR-C6, RGB-C6, AG-LE, IR-LE, RGB-LE | Delair UX 11 Camera AG, IR, RGB; Longue Elongation Camera AG, IR, RGB | n/a | n/a |
Aktualizacja 1.01.2021
Krok 4: Szkolenie online
Po uzupełnieniu i potwierdzeniu danych operatora otrzymujemy widok z danymi pilota. To z tego poziomu możemy przejść do szkolenia A1/A3.
Szkolenie składa się z 9 bloków:
- Bezpieczeństwo lotnicze (6 lekcji)
- Ograniczenia przestrzeni powietrznej (4 lekcje)
- Przepisy lotnicze (3 lekcje)
- Ograniczenia wydajności człowieka (1 lekcja)
- Procedury operacyjne (4 lekcje)
- Wiedza ogólna UAS (4 lekcje)
- Prywatność i ochrona danych (4 lekcje)
- Ubezpieczenie (1 lekcja)
- Bezpieczeństwo (1 lekcja)
Poniżej kilka najważniejszych screenów ze szkolenia (dostęp do tych materiałów mamy przez cały czas, nawet po zdaniu egzaminu). Jeśli masz drona o wadze do 250 g szkolenie nie jest obowiązkowe (wystarczy przeczytać jego instrukcję obsługi oraz zachować zdrowy rozsądek podczas lotu). Posiadacze dronów o wadze do 500 g muszą odbyć dodatkowo odbyć szkolenie A1/A3 i potwierdzić je zdanym egzaminem, z kolei właściciele BSP o masie do 2 kg muszą dodatkowo zaliczyć test dla podkategorii A2.
Krok 5: Egzamin
Egzamin kończący szkolenie A1/A3 składa się z 40 pytań jednokrotnego wyboru. 20 pytań stanowi tzw. core egzaminu i powtarza się w każdym przypadku. Pozostałe 20 pytań jest losowanych z puli.
Czas udzielenia odpowiedzi na każde pytanie wynosi 90 sekund i to naprawdę dużo. W trakcie jego trwania możemy dowolnie zmieniać odpowiedzi, jednak po jego zakończeniu lub po samodzielnym przejściu do następnego pytania, nie mamy już możliwości powrotu.
Do zdania nie jest wymaganych 100% poprawnych odpowiedzi, ale nie znalazłam informacji jaki jest prób zaliczeniowy. Co ważne jeśli nie zdamy, szkolenie i egzamin można rozpocząć od nowa. Każde podejście jest bezpłatne.
Egzamin na operatora drona -przykładowe pytania z kategorii A1/A3:
- Jaka jest bezpieczna odległość od osób podczas lotów dronem bez nadanej klasy UE, którego masa wynosi 1,5 kg?
- Kto jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo lotu?
- Jak można określić zgromadzenie ludzi?
- Strefa DPA-P to:..?
- Dokończ poprawnie następujące zdanie: “Lista kontrolna przed lotem …”
- Czy można robić zdjęcia ludzi używając BSP?
- Czy latając dronem o macie 900 g, musisz posiadać ubezpieczenie OC?
- Czy RODO może mieć zastosowanie do operacji BSP?
- Czy mogę zrobić zdjęcie ludzi używając BSP?
- Przed każdym lotem pilot powinien dokonać przeglądu głównych elementów systemu bezzałogowego. Jaka jest funkcja tego przeglądu?
- W jaki sposób pilot może zapoznać się z zasadami sterowania dronem we wszystkich fazach lotu?
- Drony mają swoje ograniczenia techniczne. Gdzie pilot może znaleźć informacje o tych ograniczeniach?
- Co powinienem wziąć pod uwagę, jeśli planuje używać drona podczas deszczu?
- Utrata połączenia pomiędzy aparaturą sterująca, a dronem jest zwykle związana z…
- Co to jest prognoza pogody?
- Co to jest “lista kontrolna” i do czego można jej używać w odniesieniu do lotów dronów?
- Co należy zrobić, widząc zbliżającą się burzę?
- Kto ma pierwszeństwo w powietrzu?
- Jak zmienia się prędkość wiatru wraz ze wzrostem wysokości?
- Które elementy należy sprawdzić pod kątem uszkodzeń i zużycia po każdym locie?
- Czy można pozostawiać akumulatory w czasie ładowania bez odpowiedniego nadzoru?
- W przypadku choroby, pilot powinien:
- W którym z poniższych przypadków, nie jest wymagana rejestracja operatora?
- Czy za nieprzestrzeganie przepisów lotniczych przy pomocy drona, może grozić kara pozbawienia wolności?
- Która instytucja odpowiada w Polsce za zarządzanie przestrzenią powietrzną.
Profil pilota jest ważny przez dwa lata, z kolei potwierdzenie zaliczenia szkolenia i egzaminu online 5 lat.
Aktualizacja 31.12.2020
31 grudnia 2020 roku weszły w życie nowe przepisy dotyczące użytkowania dronów w Unii Europejskiej. Zgodnie z wprowadzanymi regulacjami wymagana jest obowiązkowa rejestracja operatorów dronów, a także konieczność odbycia odpowiedniego szkolenia. Obie czynności będzie można wykonać online.
Chwile przed północą pojawiła się możliwość rejestracji na stronie https://drony.ulc.gov.pl/. Jednak całego procesu nie udało mi się przejść, ponieważ witryna przestała działać. Poniżej screeny z kroków, do jakich udało mi się dojść.
Krok 1: Rejestracja
Wymaga podania prawidłowego adresu e-mail (przychodzi na niego mail z linkiem aktywacyjnym konto) oraz numeru telefonu (na niego otrzymujemy kod, który będzie potrzebny w kolejnym kroku)
Krok 2: Ustalanie hasła
Na tą stronę przechodzimy po kliknięciu w link aktywacyjny, który otrzymamy droga mailową. Hasło powinno zawierać minimum 8 znaków w tym: wielką literę, przynajmniej jedną cyfrę i znak specjalny.
Na końcu podajemy kod otrzymany SMSem.
Krok 3: Uzupełnienie danych operatora
W tym kroku podajemy swoje pełne dane, włącznie z adresem i datą urodzenia. Niestety do kolejnego kroku nie udało mi się dojść, bo strona przestała działać.
Podstawowe założenia nowych przepisów dronowych 2021
1. Wszystkie loty zostały podzielone na trzy kategorie w oparciu o analizę ryzyka
Loty otwarte, czyli te o najniższym stopniu ryzyka, mogą odbywać się tylko w zasięgu wzroku pilota lub obserwatora i wyłącznie do maksymalnej wysokości 120 m. Minimalny wiek pilota to 16 lat (choć w naszym kraju planowane jest obniżenie tej granicy do 14 roku życia). Kategoria obejmuje jedynie drony ze znakiem CE.
Loty szczególne, czyli te o średnim stopniu ryzyka, ich wykonywanie będzie wymagało poinformowania Urzędu Lotnictwa Cywilnego, a w niektórych przypadkach nawet uzyskania odpowiedniej zgody.
Loty certyfikowane, czyli te o najwyższym stopniu ryzyka, porównywalnym do lotnictwa zawodowego. Możliwość ich wykonywania została zarezerwowana tylko dla certyfikowanego sprzętu i odpowiedniego personelu.
2. Użytkownicy dronów podlegają obowiązkowej rejestracji
Zgodnie z nowymi przepisami dronowymi obowiązkowej rejestracji będą podlegać wszyscy operatorzy bezzałogowych statków powietrznych (BSP), których operacje mogą stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, ochrony prywatności lub danych osobowych czy ochrony środowiska.
W praktyce oznacza to, że począwszy od 31 grudnia 2020 każdy kto będzie chciał wykonać lot dronem:
- którego masa wynosi 250 g lub więcej
- i który posiada kamerę pozwalającą na rejestrację obrazu
będzie musiał zarejestrować się na stronie ULC https://drony.ulc.gov.pl/.
3. Każdy operator drona musi przejść odpowiednie szkolenie
Wszyscy operatorzy dronów, którzy będą podlegać obowiązkowej rejestracji będą musieli przejść odpowiednie szkolenie, zakończone testem. Zarówno szkolenie jak i test wykonamy online na stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
Każdy dron będzie musiał spełniać wymogi dotyczące bezpieczeństwa, maksymalnej prędkości czy normy hałasowej
Wymagane wyposażenie, a także maksymalne dopuszczane osiągi drona będą uzależnione od nadanej mu klasy. Każde urządzenie będzie musiało być wyposażone w system zdalnej identyfikacji oraz świadomości przestrzennej. Wszystko po to, aby mogło ono emitować sygnał zawierający m.in. swój numer rejestracyjny, a w przypadku naruszenia strefy w przestrzeni powietrznej pilot mógł otrzymać stosowną informację.
Szczegółowe informacje na temat nowych przepisów dot. lotów dronami można znaleźć w prezentacji przygotowanej przez ULC: https://www.ulc.gov.pl/_download/Drony/pszymanski_webinar_9_lipca_2020_przepisy_ue.pdf
Nowe przepisy są znacznie ostrzejsze. Zdecydowanie trudniej jest uzyskać licencję czy generalnie pozwolenie.